Sığırlarda Ayak Hastalıkları ve Topallık Kontrolü

Son yıllarda dünyanın değişik ülkelerinde yapılan epidemiyolojik çalışmaların sonuç raporlarına göre topallık, sığırlarda ciddi ekonomik kayıplara neden olan en önemli sağlık problemidir. Özellikle süt sığırlarında çok görünen hastalıklara ilişin veriler incelendiğinde, hem hayvan başına hem de sürü bazında maliyeti en yüksek olan hastalık grubunun, topallığa neden olan ayak hastalıkları olduğu görülmektedir. Burada dikkat çeken husus, daha çok verim elde etmek amacıyla kurulan ve modem yöntemlerin uygulandığı süt sığırcılığı işletmelerinde verimin artması ile birlikte topallık insidansının da artmasıdır. Besi sığırlarında da solunum sistemi hastalıklarından sonra en yaygın görülen hastalık grubu; topallığa neden olan ayak hastalıklarıdır.

Topallık bir hastalık değildir. Topallık, hayvanın ayak veya bacak yapısındaki ağrılı bir lezyon sonucu, yürüme fonksiyonunda oluşan bir fonksiyon bozukluğudur. Sığırlardaki topallıkların %90’ı ayak hastalıklarına ilişkin şekillenir. Topallığa neden olan ayak hastalıkları, sığırları etkileyen en önemli ağrılı hastalıklar gmbundandır. Bu haliyle topallıklar aynı zamanda önemli bir hayvan refahı problemidir. Topallık, hayvanın davranışını, yemesini ve dinlenmesini etkileyerek süt verimini, üreme performansını ve sürüde kalma süresini azaltır. Bu nedenle sütçü işletmelerde iyi bir topallık kontrolü sağlamadıkça, üst düzey bir sürü performansı elde etmek mümkün değildir. Bugün için dünyada sürü bazında topallık oranı ortalama %25-40 civarındadır. Ülkemizde bu konuya ilişkin sağlıklı veriler olmamakla birlikte mevcut durumu tahmin etmek zor değildir. Topallığa bağlı oluşan ekonomik kayıplar lezyonun şiddetine, topal hayvanların hızlı bir şekilde belirlenip tedavi edilmesine ve uygulanan tedavinin etkinliğine göre değişmektedir. Ne kadar erken teşhis edilir ve etkili bir tedavi uygulanırsa verim kayıpları da o kadar az olacaktır.

Bu kitapta, ayak hastalıkları ve topallıklar sürü sağlığı problem olarak ele alınmıştır. Çünkü hem dünyada hem de ülkemizde ayal hastalıkları ve ona bağlı oluşan topallıklar, özellikle süt sığırcılığ işletmelerinde önemli bir sürü sağlığı problemi haline gelmiştir. Bı bağlamda topallığa neden olan ayak hastalıklarının her biri, sebep leri, kinik bulguları, teşhis, tedavi ve kontrolü bakımından günce yaklaşımlar ışığında anlatılmıştır. Kitapta sunulan bilgiler, klinil ve saha çalışmaları ile birleştirilerek çok sayıda resimle daha kola; anlaşılabilir hale getirilmeye çalışılmıştır. Tüm çabalarımıza rağmen; olabilecek eksik ve hataların hoşgörü ile karşılanmasını ümi ederim. Daha sonraki basımlarda giderilmesine yönelik yapılacal her türlü eleştiri ve öneriler için şimdiden teşekkür ederim. Kitabı mm meslektaşlarımıza, öğrencilerimize, yetiştiricilerimize ve ülke miz hayvancılığına faydalı olmasını dilerim.

Tüm akademik hayatım boyunca ve bu kitabın hazırlanma süre cinde bana gösterdikleri sabır ve anlayış için sevgili eşim ve çocuklarıma teşekkür ederim. Kitabın yazımında ve görsellerin zenginleşmesinde teşvik, destek ve katkıda bulunanlara şükranlarım sunarım.
Ocak 2018
Prof. Dr. Celal İZCİ