Birleşmiş Milletler BM Sistemi ve Reformu

Birleşmiş Milletler, evrensel nitelikteki tek uluslararası örgüt olma niteliğini sürdürmektedir. Örgütün ismi hakkında biraz düşündüğümüzde, aslında İkinci Dünya Savaşı sonrasında başlatılan bu girişimin bir beklenti, bir umut olduğu daha iyi anlaşılacaktır; milletlerin savaşa, güvensizliğe ve ekonomik-sosyal sorunlara karşı mücadelede gerçek anlamda birleşmiş olduğu bir dünyanın özlemidir bu. Tüm bu beklentiler halen gerçekleştirilmeyi beklemektedir. 

Kitabın üç boyutlu olduğunu söylemek mümkün; bir taraftan BM'nin temel organlarını inceleyen kitap, diğer taraftan sistemdeki temel aktörlerin BM'ye yaklaşımını irdelerken, aynı zamanda da hem organlar hem de ilgili aktörler üzerinden BM'deki reform tartışmalarını ele almaktadır. Güvenlik Konseyi, Genel Kurul, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Uluslararası Adalet Divanı, Genel Sekreterlik, İnsan Hakları Konseyi gibi organların yanında, BM uzmanlık kuruşları ile BM fonları ve programlarına kitapta birer bölüm ayrılmıştır. Ayrıca, Almanya ve Çin gibi temel aktörlerin BM'ye yaklaşımlarını da inceleyen çalışma, Türkiye ve BM konusuna da eğilmekte, bu aktör ve organların BM reformu hakkındaki politika ve tutumlarını tartışmaya açmaktadır. Bu özellikleri nedeniyle kitabın hem lisans hem de yüksek lisans düzeyindeki öğrencilere olduğu kadar, konunun uzmanlarına ve genel okuyucuya da faydalı olacağı açıktır. 

Türkçe dilinde BM sistemi üzerine yazılan ilk genel kitap olması açısından da bu çalışma kayda değerdir. Uluslararası politika ve örgütlenme hakkındaki akademik çalışmaların BM'ye gerektiği önemi vermediği dikkate alındığında, kitabın Türkiye'de uluslararası örgütlenme ve Birleşmiş Milletler çalışmalarını özendireceği söylenmelidir. Ayrıca, beş farklı üniversiteden akademisyenin bu çalışmada biraraya gelmesi de önemsenmelidir; ders kitabı olsun, araştırma kitabı olsun ortak araştırma ile üretilen çalışmalar okuyucuya değişik yaklaşımlar sunması ve bilimsel bilgiyi malumattan ustaca ayrıştırması açısından oldukça faydalıdır. 

 

Prof. Dr. Birol Yeşilada

Portland State University