Muhacir

Osmanlı’nın Balkanlardan çekilişi büyük insan kıyımlarına, ıstıraplarına ve ayrılıklarına sebep olmuştur. Atatürk Devri’nde yazılmış hiçbir roman Muhacir romanı kadar merkezine göçü ve göçün yarattığı değişimleri almamıştır. Fazlı Necip, romanında dünya haritası ve devletlerin sınırları değişirken Osmanlı ve Türkiye’deki değişimleri yalın ve sanatsız bir üslupla yansıtabilmiştir. Balkanlardan göç eden bir ailenin hayata tutunma çabalarını anlatan romanda yeni bir Türk devletinin nasıl zorluklarla inşa edildiği de gözler önüne serilir. Kendisi de bir muhacir olan Fazlı Necip’in vefat ettiğinde Gayri Mübadiller Cemiyeti’nde çalışıyor oluşunun romanın öneminde ve gerçekçiliğinde ayrı bir dikkat noktası oluşturacağı rahatlıkla söylenebilir. Tefrika hâlinden kurtarılıp ilk kez kitaplaştırılan roman, hâlâ güncelliğini koruyan göç ve göçmen meselelerinin ne denli acı verici olduğunu yansıtır niteliktedir.

“Bir vakitler Rumeli ufkundan Meşrutiyet doğmuş ise kalemi ile müsait zemin hazırlayanların başında o gelir.”
Muslihiddin Adil - 1932