İktisadi Kamu Hizmetlerinde Hakim Durumun Kötüye Kullanılması

Günümüzde teknolojik ve sosyolojik gelişim ile birlikte değişen kamu ihtiyaçlarının devlet tarafından karşılanmasının zorlaşması, bu faaliyet alanlarının serbest rekabete açık hale dönüşmesine neden olmuştur. Özellikle kamu iktisadi teşebbüsler tarafından iktisadi kamu hizmetlerinin yürütülmesi, serbest rekabete açılmış olan bu piyasalardaki dengelerin korunması bağlamında dikkat edilmesi gereken bir husustur. Yürütülen iktisadi kamu hizmetlerinde hâkim durumda bulunan kamu iktisadi teşebbüslerinin kamu yararına uygun hareket etme çabaları, bazı durumlarda rekabeti engelleyici sonuçlara yol açabilmektedir. Kimi zaman hâkim durumda bulundukları piyasalarda rakip teşebbüsler ile hizmetten yararlananları zor durumda bırakabilecek faaliyetler yürütebilmektedir.

 

Kamu iktisadi teşebbüslerin yürüttükleri faaliyette kamu yararına uygun hareket edip etmediklerinin tespitinin ve aynı zamanda bu faaliyetin özel girişim özgürlüğünü minimum derecede kısıtlayacak şekilde gerçekleştirilmesinin tespitinin önemi artmaktadır. Hâkim durumun kötüye kullanılması halinin denetlenmesi ve piyasalardaki rekabetin düzgün bir biçimde sürdürülmesi amacıyla kurulan bir düzenleyici ve denetleyici kurum olan Rekabet Kurumu’na ihtiyaç bulunmaktadır. Bu kurumun ve dolayısıyla idari işlemlerinin yargısal olarak denetlenmesinden sorumlu idari yargı mercilerinin, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kapsamında detaylı inceleme yapması gerekmektedir. Rekabete açık olması gereken piyasada, hem kamu yararı ve hem de özel girişim hürriyetinin korunmasını sağlamak için yapılan incelemeler sırasında, kamu iktisadi teşebbüslerinin kamu yararının dışına çıkarak hangi şekilde hâkim durumlarını kötüye kullandığının tespit edilmesi ve tespit sonucunda uygulanacak yaptırımın belirlenmesi de söz konusu olacaktır. Bu çalışmadaki amaç yürütülen iktisadi kamu hizmetlerinde hakim pozisyonda bulunan teşebbüslerin denetlenmesi ve bu denetimde kullanılacak olan ilkelerin belirlenmesidir.