Karahan Değişim Sürecinde Osmaniye Halk Hekimliği - Ayhan Karakaş

Değişim Sürecinde Osmaniye Halk Hekimliği

Her milletin kendi inanç, gelenek, estetik, sosyo-ekonomik anlayış ve  değerlendirmelerine göre değişen; ancak hepsinde de insan saygınlığını korumayı amaçlayan halk kültürü vardır. Halk kültürü, hangi coğrafyada olursa olsun insanoğlunun geçmişiyle geleceğini birbirine bağlar. Halk kültürü ürünlerimiz, Türk toplum hayatının ifadesi, duygu ve düşünce beraberliğinin göstergesidir.

Türk halk kültürü ürünleri öncelikle radyo ve televizyonun, daha sonraki süreçte ise teknoloji ve internetin olumsuz etkileriyle unutulma ve yok olma tehdidi ile karşı karşıya bulunmaktadır. Bu süreçten en fazla etkilenen somut olmayan kültürel ürünler konusunda en acil atılması gereken adım ise bu ürünlerin derlenerek yazılı ortama aktarılmasıdır. Bu şekilde doğal aktarım ortamlarından bağımsız da olsa ürünlerin kayıt altına alınması ve gelecek kuşaklara ulaştırılması hayati önem taşımaktadır.

Halk hekimliği ve buna bağlı uygulamalar Türk halk kültürü içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Günümüzde alternatif tıp, halk tıbbı, tamamlayıcı tıp, folklorik tıp gibi adlar verilen halk hekimliği ile ilgili uygulamalar oldukça popüler bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Hatta Sağlık Bakanlığı bünyesinde tamamlayıcı hekimlik ile ilgili birimler oluşturulması da işin hangi boyutlarda olduğunun bir göstergesidir. Alternatif tıp ile ilgili uygulamaların oluşturduğu pazarın büyüklüğü de işin ayrı bir boyutunu teşkil etmektedir. 

Türk kültürü içerisinde oldukça önemli bir yer tutan halk hekimliği ile ilgili; ırvasa, parpılama, din, büyü, bitki, hayvan ve maden kökenli olmak üzere farklı uygulamalarla karşılaşmaktayız. Osmaniye halk hekimliğinde en çok karşılaşılan uygulamalar bitki kökenli olanlardır. Bunun dışında dinsel-büyüsel uygulamalar da dikkat çekici sayıdadır. Bu uygulamalarda hem eski inanç sistemlerinin hem de İslamiyet?in izleri görülmektedir. Yörede ocak kavramı da oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Çeşitli hastalıklara özel ocaklar, bu konularda uzmanlaşmış ve adeta bir hekim gibi görev yapan ve bu özelliği “el alarak” aktaran kişiler tarafından temsil edilmektedir.

Bu çalışma ile Çukurova Bölgesinde çok zengin bir halk kültürüne sahip olan ve aynı zamanda bu kültürel özellikleri oldukça kuvvetli bir Gekilde muhafaza eden, Osmaniye yöresinin halk hekimliği ve buna bağlı uygulamalar tespit edilmeye çalışılmıştır. Osmaniye merkez ile bağlı ilçeler ve köylerde özellikle konu ile ilgili olduğu tespit edilen kaynak kişilerle zaman olanakları dâhilinde görüşülmüştür. Böylelikle bu kültürel miras kayıt altına alınmış ve aynı zamanda gelecek kuşaklara aktarıma hazır hale getirilmiştir. Bu alanda daha sonradan yapılacak çok daha geniş kapsamlı çalışmalara da katkı sağlanması amaçlanmıştır..