Tacirin Tüketici Sıfatını Kazandığı Haller ve Tüketici Lehine Öngörülen Düzenlemeler

Anayasanın 172. maddesi ile tüketicilerin korunması anayasal güvence altına alınmış ve devlet tüketicileri korumakla görevlendirilmiştir. Bu amaçla Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kabul edilmiştir. Tüketicinin korunması ihtiyacı değişik sebeplere dayandığından tüketiciyi korumak için öngörülen düzenlemeler de çeşitlilik göstermektedir.

TKHK’da tüketici lehine öngörülen avantajlardan yararlanabilmek için tüketici sıfatının bulunması gerekmektedir. TKHK’da “tüketici” ve “tüketici işlemi” kavramları geniş bir şekilde tanımlanmıştır. Bu bakımdan bir kimsenin tüketici sıfatının bulunup bulunmadığının, bir işlemin tüketici işlemi niteliğinde olup olmadığının tespiti önemli bir güçlük oluşturmaktadır. Yine, TKHK’da sözleşmenin yazılı şekilde yapılması, tüketiciye ön bilgi verilmesi, sözleşmenin bir nüshasının tüketiciye verilmesi, tüketicinin cayma hakkı gibi hususlara sadece genel hükümlerde yer verilmesi gerekirken bir çok yerde bu hususların tekrar edildiği görülmektedir. Aynı şekilde genel bir ayıplı mal ve hizmet tanımı yapılması gerekirken ayrı ayrı olarak ayrıntılı bir şekilde ayıplı mal ve hizmet tanımlarının yapıldığı anlaşılmaktadır.

Çalışmamızın amacı; özellikle uygulama açısından önem arz eden; tüketici sıfatı belirlenirken esas alınması gereken kriterlerin ne olduğunu ortaya koymak, uygulamada sıklıkla karşılaşılan tüketici işlemi kapsamında olan işlemler ile bu kapsamda olmayan işlemleri tasnif etmek, tacirin tüketici sıfatını kazandığı durumları belirlemek ve bütün bunların sonucu olarak TKHK kapsamında tüketici sıfatı bulunan bir kimsenin yararlanabileceği hakların neler olduklarını birer birer tespit etmektir.