Makine Tasarımı Temel İlkeler

ÖNSÖZ

Enerji üretebilen, dönüştürebilen, iletebilen veya enerji kullanarak yararlı iş yapabilen teknik sistemler, makine olarak adlandırılmaktadır. Çevremizde görmüş olduğumuz her makine, çeşitli makine elemanlarının belirli kurallar ve bir sistematik dahilinde bir araya getirilmesiyle oluşmuştur. Bu elemanlar veya mekanizmalar vasıtasıyla tasarımdan istenilen fonksiyon yerine getirilmektedir.

Tasarım kelimesinin sözlükteki karşılığı, ilk taslak, çizim ve dizayn olarak belirtil- mektedir. Tasarım, yaşamın her alanında moda tasarımından endüstriyel ürünlerin tasarımına kadar geniş bir uygulama alanı bulmuştur. İyi bir makine tasarımcısı olabilmek için, mühendislik eğitimi sırasında verilen Teknik Resim, Statik, Malzeme, Mukavemet, Makine Elemanları gibi derslerin iyi kavranmış olması gerekmektedir.

Kitap kapsamında, makine tasarımı hakkında temel kavram ve ilkeler verilmeye çalışılmıştır. İlk iki bölümde tasarıma genel bir giriş yapılarak, şekillendirme kuralları ve boyutlandırma üzerinde durulmuştur. Döküm, talaşlı imalat, kaynaklı imalat ve mil-göbek bağlantıları tasarım açısından incelenmiş, dikkat edilmesi gereken kurallar açıklanmıştır. Yataklama şekilleri üzerinde durulmuş ve çok sayıda örnek ile desteklenmiştir. Cıvata bağlantıları, hafiflik, korozyon, sızdırmazlık ve maliyet gibi farklı açılardan tasarım aşamalarında dikkat edilmesi gereken hususlar ele alınmıştır. Teknik elemanlara ve öğrencilere daha geniş bir bakış açısı kazandırabilmek için dişli kutuları, taşıma sistemleri, hidrolik-pnömatik silindirler, takım tezgâhları vb. genel tasarım örnekleri verilmiştir. Komple makine tasarımı örneği olması amacıyla iki kademeli planet redüktörün hesapları ve çizimleri bölüm olarak kitaba dahil edilmiştir. Son iki bölümde, makine tasarımında sıklıkla kullanılan ek çizelgeler ve malzeme mukavemet değerleri, özet bilgi şeklinde yer almıştır. Sanayi uygulamalarındaki tasarım, üretim ve kontrol için gerekli kapsamlı ve güvenilir veriler, ilgili güncel EN, TSE vb. standartlardan ve katalog- lardan temin edilmelidir.

2018 baskısından sonra kitabın 2. baskısı yapılmıştır. Öğretim üyelerinden, sanayiden ve mezun öğrencilerden gelen öneriler doğrultusunda şekil, kavram ve yazım hataları düzeltilmeye çalışılmıştır.

Kitap içinde bulunan şekiller, AutoCAD ve SolidWorks ortamlarında çizilmiştir. Teknik resimlerin çizilmesi ve metnin yazılması işlemlerinde katkısı olan herkese ayrıca kitabın 2. baskısını gerçekleştiren Birsen Yayınevi’ne çok teşekkür ederim. Kavram ve yazım hatalarının tarafıma bildirilmesinden memnuniyet duyarım. Kitabın öğrencilere, mekanik tasarım mühendislerine ve teknik elemanlara faydalı olmasını dilerim.

Prof. Dr. Tezcan ŞEKERCİOĞLU

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Kınıklı Yerleşkesi / DENİZLİ e-posta: tsekerci@pau.edu.tr

Ocak 2023, Denizli